DIE DUIWEHOK, MEERLUST, FAURE

DIE DUIWEHOK, MEERLUST, FAURE (Geen toegang)

(Geproklameer 1940)

Onder die eerste groepie boere wat rondom 1680 buite die Skiereiland grond gekry het, was die bekende Henning Hüsing, ’n groot veeboer, wat jare lank die alleenreg gehad het om aan die Kompanjie vleis te lewer. Aan die plaas, geleë aan die Eersterivier effens noord van die huidige Faure, het hy die naam Meerlust gegee en dit het nie alleen een van die belangrikste historiese plase geword nie, maar die trotse gewelhuis, onlangs deur die eienaar herstel, bly ’n onverge1yklike juweel van Kaaps-Hollandse boustyl.

Die plaas word reeds aan die begin van die 18de eeu deur die ou reisiger Valentyn vermeld. Hy skryf dat Henning Hüsing verskeie mooi plase besit “doeh een bijzonder fraaje, Meerlust genaamt”, waarop Hüsing 100 000 wingerdstokke gehad het. Dit is op hierdie plaas wat goewerneur Janssens in 1806 na die slag van Blouberg kom skuiling soek het.

Nie slegs is die plaas van historiese belang en die huis ’n pronkstuk nie, maar ook die buitegeboue trek die aandag. Prof. G.E. Pearse skryf in sy werk Eigh-teenth Century Architecture in South Africa dat “daar buitengewoon mooi buitegeboue aan en langs die huis is, bestaande uit die stalle en wynkelder wat van, mekaar geskei word deur ingeslote agterplase of binneplase. ’n Klein entjie van die woonhuis af is ’n interessante duiwehok met ingeslote binneplase aan weerskante wat, na vertel word, vir hanegevegte gebruik is. Agter die huis is daar ou slawekwartiere … met keurig gemodelleerde pleisterwerkfriese en verfraaiings … Die hele groep geboue – een van die pragtigste plattelandse huise buite die Skiereiland, met losstaande sonwyser en kloktoring – vorm ’n besonder bekoorlike geheel.”

Benewens die duiwehok op Meerlust en die reeds vermelde hok op Coornhoop bestaan daar nog een op De Bosch, naby Somerset-Wes. Sulke duiwehokke was tipiese kenmerke van ou Kaapse plase en is noukeurig ontwerp. Trouens, daar is aan hul gewels net soveel aandag bestee as aan die gewels van die hoofgeboue, en daarom het hulle dan ook aansienlike argitektoniese en kunswaarde.

Die duiwehok te Meerlust is een van die beste bewaardes in die Boland.

A.F. Trotter • Die Duiwehok, Meerlust • William Fehr-versameling

Bron: Oberholster, J.J. 1972. Die Historiese Monumente van Suid-Afrika. Kaapstad: Die Kultuurstigting Rembrandt van Rijn, p. 99.