AANHEF TOT DIE GRONDWET VAN DIE REPUBLIEK VAN SUID-AFRIKA, 24 APRIL 1961

Baie Afrikaners het die herstel van ’n republiek nagestreef. Ander was die sentiment goedgesind, maar het dit as polities onwys en onnodig beskou. Engelse Suid-Afrikaners was bykans eenstemmig daarteen. As Eerste Minister het Verwoerd verwag dat Suid-Afrika toenemend geïsoleerd sou wees en onverdeelde Suid-Afrikaanse lojaliteit van alle kiesers nagestreef. Volgens hom was republiekwording ’n voorwaarde daarvoor. Hy het dus in 1960 ’n waagstuk aangegaan en ’n referendum aangekondig, kort na NP-kantore se verslag was dat ’n “Nee-stem” sou wen. Die republiek het naelskraaps gewen. Daarna het ’n doelgerigte nasiebouproses gevolg. Die republikeinse grondwet het so min moontlik veranderings gebring en Engelssprekendes is in die kabinet opgeneem. Vir byna 3 dekades sou blankes met toenemende eensgesindheid die land teen ’n vyandige buitewêreld en interne eise van swartmense verdedig. Eers teen die laat 1980′s sou dit krake begin toon. Die “Suid-Afrika projek” was so suksesvol, dat Afrikaners dit uiters moeilik vind om hulle identiteit los van die Suid-Afrikaanse staat te definieer:

Om die Republiek van Suid-Afrika tot stand te bring en om vir aangeleenthede wat daarmee in verband staan, voorsiening te maak.

(Afrikaanse teks deur die Goewerneur-generaal geteken.)

(Goedgekeur op 24 April 1961.)

In nederige erkentlikheid teenoor die Almagtige God, Beskikker oor die Iotgevalle van nasies en die geskiedenis van volkere;

Wat ons voorgeslagte uit baie lande byeengebring en hulle hier in hul eie gevestig het;

Wat hul weë deur geslagte bepaal het;

Wat hulle so wonderbaarlik deur gevare gelei het;

Verklaar ons, wat hier as verteenwoordigers van die volk vergader is, dat aangesien ons

Bewus is van ons verantwoordelikheid voor God en die mensdom;

Oortuig is van die noodsaaklikheid om saam te staan

Om die onskendbaarheid en vryheid van ons land te beveilig;

Om die wet en die orde daarin te handhaaf;

Om die geluk en die geestelike en stoflike welvaart van almal te bevorder;

Bereid is om ons plig te aanvaar om gesamentlik met alle vredeliewende volkere wêreldvrede te soek; en

Die opdrag wil uitvoer om die Republiek van Suid-Afrika te vestig en ’n Grondwet daaraan te gee wat die beste sal aanpas by die tradisies en geskiedenis van ons vaderland:

Word dit derhalwe bepaal deur Haar Majesteit die Koningin, die Senaat en die Volksraad van die Unie van Suid-Afrika soos volg: