21 APRIL
GEBEURE
1858 – David Livingstone kom in die Kaap aan
David Livingstone kom in die Kaap aan vir sy bekende reise in die binneland van Afrika.
1897 – Alfred Milner word Hoë Kommissaris en Goewerneur van die Kaapprovinsie
GEBOORTES
1619 – Jan van Riebeeck, stigter van die verversingspos en eerste kommandeur aan die Kaap († 18 Januarie 1677)
Johan Anthoniszoon van Riebeeck is in Culemburg gebore, ’n welvarende en bedrywige stadjie aan die rivier Lek. Ook sy vader, Anthony Janszoon van Riebeeck, is hier gebore en het hom hier as chirurgyn bekwaam. Jan van Riebeeck se moeder, Elisabeth van Gaesbeeck, het uit ’n gerespekteerde en geliefde familie in Culemborg gespruit. Haar vader, Govert Anthoniszoon van Gaesbeeck, was prokureur en het in die huis De Fonteyn gewoon. Hierdie huis met sy sierlike trapgewels, is in 1970 gerestoureer en is tans bekend as Van Riebeeck-huis, hoewel Jan van Riebeeck waarskynlik nie hier gebore is nie. Na sy geboorte is Jan van Riebeeck in die St. Barbara-kerk in Culemburg gedoop. Hy was egter maar drie jaar oud toe die gesin Van Riebeeck na Schiedam verhuis het, waar sy suster, Geertruy, in 1623 gebore is. Hierdie suster, aan wie hy baie geheg was, sou later saam met haar man, die sieketrooster Pieter van der Stael, ook na die Kaap kom. Jan van Riebeeck se moeder is in 1629 oorlede in Schiedam. Jare later – in 1648 – sou hy ook sy toekomstige eggenote, Maria de la Quellerie, hier ontmoet. As jong seun het Jan van Riebeeck sy vader op sy reise as skeepschirurgyn vergesel. Moontlik het hy toe al die drang na die onbekende ondervind wat hom in 1652 na die Kaap de Goede Hoop sou bring as stigter van die Westerse beskawing in Suid-Afrika. Na sy verblyf van tien jaar aan die Kaap, waar hy die grondslag van die Christelik Westerse beskawing gelê het, vertrek hy en sy gesin op 7 Mei 1662 met die Mars na Batavia. In Batavia het hy verskeie poste beklee, maar die een wat hy hartgrondiglik begeer het, Raad-extraordinaris van Indië, is nooit aan hom toegeken nie. Hy sterf nadat hy maande bedlêend was, op 19 Januarie 1677 en word met groot eerbetoon begrawe. Die brokstukke van sy grafsteen word in 1897 ontdek en in 1913 deur bemiddeling van J. de V. Roos aan die Suid-Afrikaanse Museum in Kaapstad geskenk. Dit is later gerestoureer en word saam met die grafsteen van sy vrou, Marie, in die Suid-Afrikaanse Kultuurhistoriese Museum in Kaapstad bewaar.
STERFTES
1812 – Cornelis Jacob van de Graaff, Hollandse goewerneur van die Kaap de Goede Hoop (* 30 November 1734)
Cornelis Jacob van de Graaff was een van die latere Hollandse goewerneurs van die Kaap. Hy is in 1784 tot goewerneur van die Kaap die Goeie Hoop benoem en kom die volgende jaar op 5 Januarie in die Kaap aan.
1881 – Jacobus Nicolaas Boshoff, politikus en staatsman, tweede president van die Oranje-Vrystaat (* 31 Januarie 1808)
Jacobus Nicolaas Boshof, vername penvoerder vir die Voortrekkers en eerste staatshoof uit die Voortrekkergeslag, het sy openbare diens as klerk van die siviele kommissaris in 1824 in Graaff-Reinet begin. In 1838 het hy die Voortrekkers in Natal, wat feitlik leierloos was, besoek; hulle het dadelik van sy bestuurstalente gebruik gemaak om instruksies vir alle burgeramptenare op te stel. Hy het ook ’n simpatieke en histories belangrike uiteensetting van die redes vir die Groot Trek opgestel. As voorsitter van die Natalse Volksraad, was hy in 1842 verplig om te onderhandel oor die oorgawe van Natal. In 1855 is hy tot President van die Oranje-Vrystaat gekies en moes hy ’n jong republiek wat ekonomies en polities wankelend was, opbou. So word hy grondlegger van die Vrystaatse staatsdiens en die latere Modelrepubliek en poog hy om die burgers deur die orde en reg lojaal aan hulle owerheid te maak. Hy het in Maart 1859 bedank en is op 21 April 1881 in die distrik Pietermaritzburg oorlede.
1892 – Ds. Nicolaas Jacobus (NJ) van Warmelo, baanbrekerpredikant en patriot (* 8 September 1835)
Jacobus Nicolaas Boshof, vername penvoerder vir die Voortrekkers en eerste staatshoof uit die Voortrekkergeslag, het sy openbare diens as klerk van die siviele kommissaris in 1824 in Graaff-Reinet begin. In 1838 het hy die Voortrekkers in Natal, wat feitlik leierloos was, besoek; hulle het dadelik van sy bestuurstalente gebruik gemaak om instruksies vir alle burgeramptenare op te stel. Hy het ook ’n simpatieke en histories belangrike uiteensetting van die redes vir die Groot Trek opgestel. As voorsitter van die Natalse Volksraad, was hy in 1842 verplig om te onderhandel oor die oorgawe van Natal. In 1855 is hy tot President van die Oranje-Vrystaat gekies en moes hy ’n jong republiek wat ekonomies en polities wankelend was, opbou. So word hy grondlegger van die Vrystaatse staatsdiens en die latere Modelrepubliek en poog hy om die burgers deur die orde en reg lojaal aan hulle owerheid te maak. Hy het in Maart 1859 bedank en is op 21 April 1881 in die distrik Pietermaritzburg oorlede.
Bronne:
Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge. 1980. Afrikaanse Kultuuralmanak. Johannesburg: FAK.
Vriende van Afrikaans. Dae uit ons geskiedenis. ’n Afrikaanse kultuur-historiese dagboek. Kaapstad: Griffel.
