14 JANUARIE

GEBEURE

1840 – Die derde kommando trek uit teen Dingaan

1868 – Eerste gholfklub in Afrika

Die eerste gholfklub op die vasteland van Afrika is in Kaapstad gestig. ’n Klompie Britse offisiere en ’n ene mnr. Allen het in die Kasteel bymekaar gekom en die Kaapstadse Gholfklub in die lewe geroep.

1900 – Anglo-Boereoorlog: Skermutseling by Bastersnek, Colesberg

1914 – Krygswet word in Suid-Afrika afgekondig

1915 – Afrikanerrebellie: Skermutseling

Jan Kemp en Manie Maritz begin met hulle rebellemag van Nakob af suidwaarts beweeg met die doel om Upington aan te val. Albert Stadler en Fred McDonald raak tydens ’n verkenningstog in ’n skermutseling met regeringstroepe vlak binne die Suid-Afrikaanse grens betrokke. Hulle vang sowat 30 soldate maar die ander 15 ontvlug op hul perde. Die gevangenes kommunikeer waardevolle inligting oor die regeringsmagte aan die rebelle.

1993 – Suid-Afrika onderteken die VN konvensie wat die gebruik van chemiese wapens verbied

 

GEBOORTES

1902 – Olaf Andresen, Duitsgebore Afrikaanse liedjieskrywer († 20 Desember 1985)

Olaf Hans Andresen het bekendheid verwerf met sy skooloperettes en populêre liedere soos “My hart verlang na die Boland” en “Heidelied”. Hy is in Duitsland gebore, het na Suid-Afrika verhuis en hom volkome met die Afrikanerstrewe vereenselwig en gedurende die oorlogjare as vlugteling in Mosambiek liedere vir die Ossewa-Brandwag onder ’n skuilnaam gekomponeer.

 

STERFTES

1917 – Benjamin Johannes (Ben) Viljoen, Boeregeneraal (* 7 September 1869)

Benjamin Johannes Viljoen is op 7 September 1868 in die Kaapkolonie gebore. Hy het hom op ’n jeugdige ouderdom in Transvaal gevestig en het verskeie beroepe beklee. Hy was onder meer polisieman, joernalis en lid van die Tweede Volksraad. Dit was egter op militêre gebied waar hy hom onderskei het. Hy het deelgeneem aan die veldtogte teen Jameson en teen die Venda-opperhoof Mphephu en was reeds kommandant toe die Engelse Oorlog in 1899 uitgebreek het. Hy het geveg by Elandslaagte, Vaalkrans, Donkerhoek, Berg-en-Dal, Nooitgedag, Renosterkop en Helvetia. In die guerrillafase van die oorlog het hy ook ’n belangrike rol gespeel, veral ten ooste van Pretoria. Vroeg in 1902, toe hy reeds gevorder het tot assistent-kmdt.-genl., is hy naby Lydenburg gevange geneem en na St. Helena gestuur. Daar het hy sy oorlogsherinneringe opgeteken, wat in Hollands, Engels en Duits gepubliseer is. Na die oorlog het hy na Amerika verhuis. Hy is in La Mesa, Nieu-Mexiko, oorlede.

1997 – Dr. MWHE (Marie) Luttig, algemene praktisyn; bemaak geld vir die bevordering van Afrikaans (*23 Januarie 1904)

Dr. MWHE (Marie) Luttig (gebore Van Castricum) sien die eerste lewenslig in Apeldoorn, Holland. Haar ouers verhuis na Suid-Afrika en vestig hulle in Heidelberg, Gauteng, waar sy later aan die Hoër Volkskool matrikuleer. Sy word opgelei as algemene praktisyn en praktiseer in Johannesburg en omstreke. Met haar dood op 14 Januarie 1997 bemaak sy ongeveer R13 miljoen in haar testament vir die bevordering van Afrikaans. ’n Toekenning word jaarliks aan die Hugenote Gedenkskool in die Paarl, Wes-Kaap, gedoen om ’n gedenklesing ter ere van haar aan te bied wat op of naby GRA-dag (14 Augustus) gehou word.

 

Bronne:

Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge. 1980. Afrikaanse Kultuuralmanak. Johannesburg: FAK.

Langner, Danie & Raath, Andries. 2014. Die Afrikanerrebellie 1914-1915. Pretoria: Kraal Uitgewers.

Vriende van Afrikaans. Dae uit ons geskiedenis. ’n Afrikaanse kultuur-historiese dagboek. Kaapstad: Griffel.

https://www.sahistory.org.za

https://af.wikipedia.org