3 NOVEMBER
GEBEURE
1837 – Retief besoek Dingaan vir die eerste keer
1906 – Afrikaanse Taalvereniging (ATV) gestig
Jan Hendrik Hofmeyr de Waal het in 1903 redakteur van De Goede Hoop geword en sy lesers aangespoor om in Afrikaans te skryf. Ondanks teenstand uit verskeie oorde, het hy met die hulp van manne soos drr. AI Perold, DF du Toit Malherbe en DF Malan, wat pas uit die buiteland teruggekeer het, die taalstryd voortgesit. Op 3 November 1906 word die Afrikaanse Taalvereniging in Kaapland gestig. Die hoofdoel is om die gebruik van suiwer Afrikaans as spreek- en skryftaal aan te moedig en om meer liefde en waardering by die volk daarvoor op te wek. Die vereniging het baie geskryf, veral in De Goede Hoop en Ons Landstem. Verskeie takke is gestig en taalkongresse gehou waarop sake soos spellingsprobleme bespreek is. In 1908 word dr. DF Malan voorsitter van die Afrikaanse Taalvereniging en lewer hy sy bekende lesing “Het is ons is ons ernst”, waarin hy pleit om die erkenning van Afrikaans. Dr. Malan het ook samewerking tussen die Afrikaanse Taalvereniging en die Taalbond bepleit. Daardie samewerking is uiteindelik in 1909 bereik met die stigting van die SA Akademie vir Wetenskap en Kuns.
1914 – Afrikanerrebellie
Generaal Christiaan de Wet en sy rebelle neem Lindley in die Noord-Vrystaat in. Sommige van die opstandelinge maak hulleself blatant aan die plundering van winkels skuldig.
President MT Steyn stuur ’n telegram aan generaal Jan Smuts waarin hy versoek dat óf Smuts self óf Louis Botha op 5 November beskikbaar moes wees om tussen die regering en die opstandelinge te bemiddel.
’n Regeringsgesant, Meintjies, ontmoet vir generaal CF Beyers digby die Vaalrivier. In sy verslag oor sy gesprek met Beyers meld Meintjies dat Beyers bereid is om met die oog op ’n skikking in onderhandelinge te tree.
Jan Kemp en sy perdekommando van 610 man beset Schweizer-Reneke vir ’n paar uur lank. Hulle kommandeer muile en perde asook proviand. Voor hulle vertrek, sluit sowat 70 mans van die dorp en omgewing by hulle aan.
1988 – Vrye Weekblad verskyn
Die onafhanklike Afrikaanse koerant Vrye Weekblad, krities oor die regering se beleid, word saam met Max du Preez as redakteur gepubliseer.
GEBOORTES
1904 – Gideon Fagan, komponis en dirigent († 20 Maart 1980)
Hy is op Somerset-Wes gebore en was die eerste Afrikaner wat ’n professionele dirigent in die buiteland geword het. Met sy terugkeer na Suid-Afrika in 1949, het hy die SAUK se tweede Hoof: Musiek geword (1963–1966). Hy was ook ’n komponis met verskeie Afrikaanse liedere op sy naam. In 1973 en 1976 het hy die Departement van Nasionale Opvoeding se toekenning vir komponiste ontvang.
1927 – Marius Barnard, broer en deel van prof. Chris Barnard se sjirurgie-span († 14 November 2014)
Marius Barnard was die jonger broer van prof. Chris Barnard, die bekende hartsjirurg. Barnard was ’n kardioloog in eie reg en was deel van sy broer se span tydens die eerste menslike hartoorplantings.
STERFTES
Bronne:
Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge. 1980. Afrikaanse Kultuuralmanak. Johannesburg: FAK.
Langner, Danie & Raath, Andries. 2014. Die Afrikanerrebellie 1914-1915. Pretoria: Kraal Uitgewers.
Vriende van Afrikaans. Dae uit ons geskiedenis. ’n Afrikaanse kultuur-historiese dagboek. Kaapstad: Griffel.
