5 NOVEMBER
GEBEURE
1837 – Piet Retief lê sy eerste besoek aan Dingaan af by uMgungundlovu
1863 – Jan Brand word president
Johannes Henricus (Jan) Brand word tot president van die Republiek van die Oranje-Vrystaat verkies.
1908 – Cullinan-diamant verdeel
Die Cullinan-diamant word gesny en lewer twee groot stene op, naamlik die Ster van Suid-Afrika en Cullinan II en 96 kleineres.
1914 – Afrikanerrebellie
Christiaan de Wet bevind homself iewers tussen Lindley en Ventersburg en daag nie vir die beoogde ontmoeting met president MT Steyn by Onze Rust op nie. In ’n brief aan oudkommandant Chris van Niekerk verklaar hy dat hy in die rigting van Bloemfontein trek om met die suidelike en suidoostelike distrikte van die Vrystaat in aanraking te kom.
Toe Christiaan Beyers en sy volgelinge die treinspoor tussen Klerksdorp en Kimberley by Kingswoodhalte oorsteek, skiet regeringsmagte op hulle. Beyers en sy volgelinge het nie teruggeskiet nie. Later die dag langs die Vaalrivier het regeringstroepe weer op Beyers-hulle geskiet. Dié keer het die rebelle teruggeskiet.
1932 – Eerste vergadering van die FAK se Liederebundelkomitee
Die gedagte wat by die Afrikaanse Studentebond ontstaan het om ’n Afrikaanse Liederebundel saam te stel, het aanleiding tot die saamstel van die Liederebundelkomitee gegee. Dit is aan die komitee opgedra om vir die saamstel van ’n Liederebundel verantwoordelik te wees. Op Saterdag 5 November 1932, het die Liederebundelkomitee vir die eerste maal in Johannesburg vergader. Mnr. IM Lombard is as voorsitter en mnr. JJF du Toit as sekretaris aangewys. Die dringendheid en intense belangrikheid van die opdrag om ’n volksangbundel saam te stel, is terdeë besef. Daarom is daar op hierdie eerste vergadering besluit om so gou as moontlik tot die uitgee van ’n liederebundel oor te gaan. Met goeie gevolg, maar ook nie sonder probleme nie, het die FAK-Volksangbundel op 7 Julie 1937 die lig gesien.
GEBOORTES
STERFTES
1975 – Ds. Hendrik Johannes Christoffel Snijders, leraar (* 2 Maart 1906)
1982 – Johannes Albertus Munnik (Albert) Hertzog, advokaat en politikus (* 4 Julie 1899)
Dr. Albert Hertzog was die seun van die voormalige eerste minister van Suid-Afrika, genl. JBM Hertzog; hy het die koms van televisie jare lank teengestaan en was later die stigter van die Herstigte Nasionale Party.
1985 – Elise Muller, skrywer en uitgewer (* 11 Maart 1919)
Elizabeth (Elise) Muller was ’n Afrikaanse skrywer. Haar broer was ds. Gys Muller. Haar liefde vir skryf het ’n onverwagse hupstoot gekry toe sy siek geword het tydens haar eerste jaar aan die Universiteit van Stellenbosch. Haar eerste boek was Ek, ’n Samaritaanse vrou in 1941 en daarmee wen sy prysgeld van £100. Sy werk later as deel van die redaksie van NG Kerkuitgewers. Sy sien die werk as ’n roeping van God. Daarna was sy die hoof van redaksie, ’n pos wat sy 22 jaar lank beklee het. Sy wen ook die Hertzogprys vir prosa in 1957 met Die vrou op die skuit.
1994 – Johan Adam Heyns, teoloog en moderator van die algemene sinode van die Nederduitse Gereformeerde Kerk (* 27 Mei 1928)
Johan Heyns was ’n invloedryke Afrikaner Calvinistiese teoloog en moderator van die algemene sinode van die Nederduitse Gereformeerde Kerk (NGK). Hy is vermoor by sy huis in Waterkloofrif, Pretoria. Alhoewel sy moord nooit amptelike opgelos is nie, word dit algemeen aanvaar dat dit direk verwant was tot sy kritiek ten opsigte van apartheid. Nelson Mandela het aan hom hulde gebring as ’n martelaar vir sy land en ’n kryger vir vrede.
2012 – Louis Pienaar, ’n Suid-Afrikaanse regter, diplomaat en die laaste blanke administrateur van Suidwes-Afrika (* 26 Junie 1926)
Bronne:
Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge. 1980. Afrikaanse Kultuuralmanak. Johannesburg: FAK.
Langner, Danie & Raath, Andries. 2014. Die Afrikanerrebellie 1914-1915. Pretoria: Kraal Uitgewers.
Vriende van Afrikaans. Dae uit ons geskiedenis. ’n Afrikaanse kultuur-historiese dagboek. Kaapstad: Griffel.
