MARAIS VILJOEN (1915-2007)

Toe die nuwe Suid-Afrikaanse grondwet in 1984 in werking getree het, is die ampte van seremoniële staatspresident en eerste minister vervang met ’n uitvoerende staatspresident.

Die laaste seremoniële staatspresident het hierdie amp twee keer beklee, eers in ’n waarnemende hoedanigheid en later voltyds. Marais Viljoen is op 2 Desember 1915 in Robertson in die Wes-Kaap gebore. Hy het aan die Hoërskool Jan van Riebeeck in Kaapstad skoolgegaan maar finansiële omstandighede wat gevolg het op sy pa se afsterwe het hom gedwing om buitemuurs te matrikuleer. Op 1 Oktober 1937 het hy hom as verslaggewer aangesluit by Die Transvaler, waarvan die latere Eerste Minister, dr. HF Verwoerd, destyds die redakteur was. Nadat hy lank as organiseerder vir die Nasionale Party diens gedoen het, is hy in 1949 tot die Transvaalse Provinsiale Raad verkies. Hy is in 1953 tot Volksraadslid vir Alberton verkies en het later gedien as adjunkminister van arbeid en mynwese (1958 tot 1966), minister van arbeid en kleurlingsake (1966 tot 1970) en minister van pos- en telekommunikasiewese (1970 tot 1976). Van 1976 tot 1979 was hy die president van die senaat.

Nadat dr. Nic Diederichs in 1978 oorlede is, het Viljoen as staatspresident waargeneem totdat die voormalige Eerste Minister, adv. John Vorster, in dié amp aangestel is. In 1979 is hy egter in Vorster se plek tot die amp van nie-uitvoerende staatspresident verkies. Hy het hierdie amp beklee totdat die nuwe grondwet daarmee weggedoen het. Hy het daarna uit die politiek getree.

Marais Viljoen is op 4 Januarie 2007 in die ouderdom van 91 jaar oorlede. Ingevolge regeringsbeleid is ’n staatsbegrafnis vir hom gehou; dit het bestaan uit ’n openbare gedenkdiens op 13 Januarie, gevolg deur ’n teraardebestelling in Bloemfontein wat, op die familie se versoek, op beperkte skaal gehou is. Die Hoërskool Marais Viljoen in Alberton is na hom vernoem.

Daantjie Badenhorst