21 MAART
GEBEURE
1881 – Vredesluiting na Transvaalse Vryheidsoorlog
Op Geloftedag 1880 het die eerste skoot van die Transvaalse Vryheidsoorlog op Potchefstroom geklap, en op 27 Februarie 1881 het die laaste geveg, ’n glansryke oorwinning vir die Boere op Amajuba plaasgevind. ’n Wapenstilstand het gevolg, en pres. JH Brand van die Oranje-Vrystaat het op die toneel verskyn om as onpartydige vriend en raadgewer die onderhandelinge tussen die Boere en Britse verteenwoordigers op 21 Maart 1881 in RC O’Neil se huis by te woon. ’n Ooreenkoms is bereik, waardeur die driemanskap van Transvaal, SJP Kruger, PJ Joubert en MW Pretorius, onderneem het om Britse opperheerskappy te aanvaar. Op 3 Augustus 1881 is die Konvensie van Pretoria deur die lede van ’n koninklike kommissie aan die een kant en deur die Transvaalse driemanskap aan die ander kant onderteken. Van dié datum af het Transvaal weer selfbestuur verkry, onderworpe aan die opperheerskappy van die Britse kroon, en hy sou voortaan as die Transvaalstaat bekend staan. Deur die Londen-konvensie van 27 Februarie 1884 is die naam Zuid-Afrikaansche Republiek in ere herstel en het die republiek ’n soewerein onafhanklike staat sonder Britse opperheerskappy geword.
1887 – Boksburg gestig
Boksburg is naas Johannesburg die tweede oudste dorp aan die Witwatersrand. Boksburg het sy ontstaan aan beide goud sowel as steenkool te danke. Die eerste standplase is in Augustus 1887 verkoop. Boksburg is aangelê op die plaas “Vogelfontein”. Boksburg is vernoem na W.E. Bok, die staatsekretaris van die Zuid-Afrikaansche Republiek. Hy was deel van die tweede deputasie na Engeland om te protesteer teen Britse anneksering van die ZAR.
1890 – Die Vrouesendingbond van die NG Kerk gestig
Op hierdie dag is die Vrouesendingbond van die NG Kerk op Wellington gestig, waar in 1877 die Sendinginstituut opgerig is. Aanvanklik het die organisasie net in Kaapland, maar weldra landwyd opgetree. Vir byna ’n eeu het Afrikaanse vroue skitterende werk langs hierdie weg verrig. Die Evangelie is onder Indiërs, Kleurlinge en Swart volke verkondig, die Bybel of Skrifgedeeltes versprei, maatskaplike opheffingsprogramme geloods, reusebedrae geld is ingesamel om arbeiders op te lei of in die verkondigingsterreine werksaam te hou en onderwysskemas is aan die gang gesit. Hierdie Bond het op verskeie maniere die Kerk ook buite die landsgrense in sy taak gesteun. Vandag is die Bond steeds deeglik georganiseer en word van die mees moderne tegnieke en metodes gebruik gemaak om die Christus-opdrag te vervul. Uit die optrede van die Bond volg noodwendig newe-voordele vir diegene wat bereik word, gesonde gesinslewe, beroepsopleiding, geldelike stabiliteit en word veral die geleentheid geskep dat inheemse volkere self weer aan hulle eie mense die Evangelie suiwer kan oordra.
1960 – Sharpeville-slagting
Die Sharpeville-slagting was ’n gewelddadige botsing tussen betogers en die polisie in die gelyknamige township in die Vaaldriehoek, teen die destydse paswette. Die Suid-Afrikaanse polisie skiet 69 betogers teen die paswette dood by die polisiekantoor in Sharpeville.
1990 – Suidwes-Afrika kry onafhanklikheid
Die voormalige Suidwes-Afrika (Namibië) verkry onafhanklikheid van Suid-Afrika, met Sam Nujoma as eerste president.
GEBOORTES
1814 – Jacobus Johannes Venter, politikus en waarnemende president van die Vrystaatse Republiek († 28 Januarie 1889)
Jacobus Johannes Venter was ’n Vrystaatse boer, politikus asook stigter van die Gereformeerde Kerk in die Oranje-Vrystaat en leier in dié kerkverband.
1942 – Franz Marx, akteur, draaiboekskrywer en regisseur († 26 September 2021)
STERFTES
1793 – Helperus Ritzema van Lier, leraar (* 1764)
Ds. Helperus Ritzema van Lier was van 1786 tot 1793 leraar aan die Kaap.
Hy het op vyftienjarige ouderdom sy doktorsgraad in wysbegeerte aan die Universiteit van Gronigen in die noorde van Nederland behaal. Hy was krities teenoor die Bybel en het soms getwyfel aan die bestaan van God. In 1785 het hy egter kragdadig tot bekering gekom en is sterk deur die evangeliese rigting van dr. John Newton, die skrywer van die bekende lied “Amazing grace”, beïnvloed.
Op 8 Oktober 1876 het hy die derde medeleraar aan die Kaap geword, en sy medeleraars was dr. JP Seurrurier en ds. C Fleck. Losbandige gedrag was destyds alledaags en mense was op godsdienstige gebied onverskillig. Van Lier se preke het groot indruk op mense gemaak en hy het die Evangelie suiwer verkondig met die klem op sondevergifnis en wedergeboorte. Hy het gereeld huisbesoek gedoen en kategese-onderrig gegee.
In 1788 het hy ’n bid-en-werkvereniging begin wat liefdadigheid, barmhartigheid en onderwys in Kaapstad bevoordeel het. In 1791 het hy ’n plaaslike sendingaksie in die Kaap begin en die slawe en plaaslike stamme met die Evangelie bereik. Sy geestelike boeke het mense diep geraak en die gemeente het in sy tyd geestelik gegroei.
Hy is op 21 Maart 1793 in die ouderdom van 29 jaar oorlede.
2021 – Jimmy Abbott, bokser en pastoor (* 11 Mei 1959)
Jimmy Abbott was ’n Suid-Afrikaanse swaargewigbokser, rofstoeier en evangelis.
Bronne:
Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge. 1980. Afrikaanse Kultuuralmanak. Johannesburg: FAK.
Vriende van Afrikaans. Dae uit ons geskiedenis. ’n Afrikaanse kultuur-historiese dagboek. Kaapstad: Griffel.
