JACOBUS JOHANNES VENTER (1814-1889)

Jacobus Johannes Venter, ook Koos genoem, was lid van die Oranje-Vrystaat se Volksraad, voorsitter van die Saamgestelde Kommissie vir die Bestuur van die Regering in 1855 en het as Waarnemende Staatspresident in 1859 tot 1860 gedien en weer van 1863 tot 1864.

Koos Venter het ’n groot rol in die vroeë Oranje Vrystaat en in die Gereformeerde Kerk in die Vrystaat gespeel. Hy was ’n politikus, boer en kerkman. Hy is drie keer getroud en het sewentien kinders gehad.

Koos was baie aktief in die politieke lewe in die Vrystaat en sy naam kom dikwels voor in die literatuur oor die Vrystaat van daardie tyd. Vir nagenoeg 27 jaar van die 48 jaar wat die onafhanklike Vrystaatse republiek bestaan het, was Koos lid van die Volksraad – eers vir Bloemfontein en later vir Bethulie. Hy het hom deurgaans vir die onafhanklikheid van die Vrystaat beywer.

In die stadium toe Koos hom in die Vrystaat gevestig het, was die Vrystaat Britse gebied en was daar ’n Britse Resident in Bloemfontein. Die Britte was egter van voorneme om die Vrystaat te ontruim en Koos het by die prosesse betrokke geraak. Vir ’n tyd lank was daar ook sterk gevoelens oor die vereniging van ’n onafhanklike Vrystaat met die Zuid-Afrikaansche Republiek (Transvaal). Andersyds was daar weer by tye ’n sterk aandrang op federasie met die Kaapkolonie.

deur Petronel Fourie