DIE PROVOOSGEBOU, GRAHAMSTAD

Die sogenaamde Provoosgebou het saam met die versterkte drosdyterrein en Fort Selwyn deel uitgemaak van sir Benjamin D’Urban se verdedigingsplan van 1835. Dit is dan ook op die ou drosdyterrein naby die Albany-museum en die Botaniese Tuin geleë. Dit is tussen die jare 1836 en 1838 deur die Royal Engineers in opdrag van sir Benjamin D’Urban gebou en wel ooreenkomstig ’n geniale plan. Die selle is in ’n halfsirkel om ’n binne-plaas gegroepeer met ’n hoë toring in die middelpunt van die radius. In die toring was ’n waglokaal en kwartiere vir die tronkbewaarder. Van hier was dit moontlik om terselfdertyd die prisoniers in die selle, sowel as die toegang en die ingang tot die tronk dop te hou.

Die gebou was nog nie heeltemal voltooi nie, toe dit sy eerste inwoners gekry het. ’n Opstand onder die Hottentotte van die Kaapse Korps by Fort Peddie het plaasgevind en dit was nodig om 20 verdagtes onder geleide na Grahamstad te stuur. Naby Fraser’s Camp, sowat 32 km van Grahamstad, is een van die geleide, vaandrig Crowe, op verraderlike wyse deur die Hottentotte doodgeskiet en hulle het almal ontvlug. Hulle is egter weer gevange geneem en in die Provoosgebou opgesluit. Twee van die belhamels is in die openbaar en in die teenwoordigheid van sir George Napier en kol. Harry Smith net buitekant Grahamstad doodgeskiet. Die Provoosgebou is vir die grootste gedeelte van die 19de eeu as tronk gebruik.

(Geproklameer 1937)