FANIE ELOFF (1885-1947)

Fanie Eloff was ’n Suid-Afrikaanse beeldhouer.

Stephanus Johannes Paulus Eloff is op 7 Oktober 1885 gebore en was ’n kleinseun van president Paul Kruger van die Zuid-Afrikaansche Republiek. Sy ouers het in Kerkstraat in Pretoria langs pres. Kruger gewoon. Eloff en ander invloedryke Suid-Afrikaanse kunstenaars soos JH Pierneef, Gerard Moerdijk en Gordon Leith het die Staatsmodelskool in Pretoria bygewoon totdat die Anglo-Boereoorlog uitgebreek het. Nadat Pretoria op 3 September 1900 tot ’n val gekom het, het Eloff saam met pres. Kruger in ballingskap in Switserland gaan woon. Nadat Kruger in 1904 oorlede is, het die Eloff-gesin na Pretoria teruggekeer en Fanie het sy skoolopleiding voltooi. Hy het daarna vir ’n kursus in geologie by die Suid-Afrikaanse skool vir mynwese in Johannesburg ingeskryf.

In 1908 het hy verder aan die Sorbonne-universiteit in die Franse hoofstad Parys gaan studeer en die beeldhouwerk wat hy daar gesien het, het hom laat besluit om ’n loopbaan daarvan te maak. Hy het eers vir ’n anatomiekursus by die Jardin des Plantes ingeskryf en later sy eerste beeldhouklasse by die kunsskool van David Edstrom in Parys geneem. In 1912 het hy aan die 130 De Salon, Grand Palais des Champs-Elysées deelgeneem en sy werk, getiteld Boxer geskep. Nadat hy groot lof in die plaaslike en oorsese media ontvang het vir hierdie werk, is hy toegelaat tot die Union Internationale de Beux-arts et des Lettres (die Internasionale Vereniging vir skone kunste en letterkunde). Met die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog het sy ouers hom oortuig om na Suid-Afrika terug te keer, en in 1922 was hy terug na Parys, waar hy twee werke, waarvan Boxer een was, vir die Olimpiese Spele in 1924 ingeskryf het.

Sy liefde vir alle kunsvorme, onder meer uitvoerende kunste, onder meer ballet, het gemaak dat hy met baie dansers bevriend geraak het. Hy het hulle gevra om vir hom te poseer en hy het bekendheid vir sy naakstudies van dansers verwerf. Toe Parys tydens die Tweede Wêreldoorlog binnegeval is, is hy gedwing om te vlug, en hy het na Suid-Afrika teruggekeer. In 1945 het die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns ’n eremedalje vir kuns aan hom toegeken. Sy gesondheid het in hierdie tyd agteruitgegaan en hy het minder produktief geword. Hy en Pierneef het by twee geleenthede, in 1912 en in 1941, gesamentlike uitstallings gehou.

Hy is op 20 November 1947 in die ouderdom van 62 jaar oorlede. Sy hele boedel, onder meer die inhoud van sy galery in Parys, is opgeveil en hy is in die Rebeccastraat-begraafplaas in Pretoria-Wes ter ruste gelê.

deur Daantjie Badenhorst