LEILA REITZ (1887-1959)

Leila Agnes Buissinné Reitz was Suid-Afrika se eerste vroulike parlementslid.

Sy is op 13 Desember 1887 in Kaapstad gebore en het in 1905 aan die High School for Girls Rondebosch in die eerste klas gematrikuleer, waarna sy haar BA-graad met onderskeiding in geskiedenis aan die Suid-Afrikaanse Kollege in Kaapstad verwerf het. Van 1910 tot 1913 het sy met behulp van ’n beurs aan die Newham College in Cambridge, Engeland gestudeer. Nadat sy na Suid-Afrika teruggekeer het, was sy ’n dosent in geskiedenis aan die Universiteit van Kaapstad totdat sy in 1920 met kol. Deneys Reitz getroud is.

Reitz het vroeg in haar getroude lewe reeds by die Suid-Afrikaanse Party betrokke geraak aangesien sy haar man se politieke loopbaan ondersteun het. Sy het later in eie reg as uitvoerende lid van die vroueafdeling van die party, die Witwatersrandse dagbestuur en die nasionale hoofkomitee gedien. Saam met Bertha Solomon het sy verseker dat vroue in 1930 stemreg sou kry. In 1933 is sy tot die Volksraad verkies en het die Parktown-kiesafdeling in Johannesburg verteenwoordig. Sy is onbestrede herkies en het die setel tot 1943 behou.

Sy was ’n kampvegter vir vroueregte binne en buite die parlement, en het wetgewing wat egskeiding makliker vir vroue gemaak het, ondersteun deur die wetsontwerp op huweliksjurisdiksie as privaat lid in te dien en in die kommissie insake wetlike onvermoëns van vroue te dien. Dié kommissie is in 1939 aangewys maar weens die Tweede Wêreldoorlog is dit tot 1946 uitgestel. Sy was ook ’n voorstander vir universiteitsopleiding vir vroue. Haar ander belangstellings as Volksraadslid was die ontbering van arm blankes en jeugmisdaad. In 1943 het sy haar politieke loopbaan prysgegee toe sy haar man, wat as Hoë Kommissaris van die Unie van Suid-Afrika aangestel is, na Londen vergesel het.

Sy is op 27 Desember 1959 in die ouderdom van 72 jaar oorlede.

deur Daantjie Badenhorst