MARIA VAN RIEBEECK (NÉE DE LA QUEILLERIE) (1629-1664)

Maria de la Queillerie (ook na verwys as Maria Quevellerius) was die eerste eggenote van Jan van Riebeeck, die volksplanter en eerste kommandeur van die Kaap die Goeie Hoop.

Sy is op 28 Oktober 1629 te Rotterdam, Zuid-Holland gebore. Haar ouers was Abraham de la Queillerie, ’n Waalse predikant en sy vrou Maria du Bois, na wie sy vernoem is. Die gesin het hoofsaaklik Frans en Nederlands gepraat, en Maria het haar kinderjare hoofsaaklik in Leiden, België, deurgebring. Op 28 Maart 1649 is die negentienjarige Maria met die 29-jarige Jan van Riebeeck te Schiedam, Rotterdam, Zuid-Holland, getroud. Hulle het in die Nederlandse handelstad Rotterdam gevestig en later na Haarlem, Leiden en Amsterdam verhuis. Hulle het altesaam agt kinders gehad, maar die meeste is op ’n jong ouderdom oorlede.

Maria was die eerste persoon van Hugenote afkoms wat in die Kaap die Goeie Hoop gevestig het, maar sy het na tien jaar weer vertrek. Onder haar kinders was Abraham van Riebeeck, wat op 18 Oktober 1653 in die Kaap gebore is en later goewerneur-generaal van Nederlands-Indië geword het, en Anthonia van Riebeeck, wat op 6 November 1663 in Malakka gebore is. Anthonia is in 1678 met die plaaslike predikant Melchior Leydecker getroud. Die eerste volledige Bybelvertaling in Maleis is na hom vernoem. Die Van Riebeecks het ’n Khoi-meisie, Eva Krotoa, in hul huishouding opgeneem. Eva is later met Pieter van Meerhof van Kopenhagen in Denemarke getroud, en is ’n vroeë nie-Europese voorouer van sommige Afrikaner-families.

Maria is op 2 November 1664 in die ouderdom van 35 jaar in Malakka oorlede. Haar graf is nou nog in die ruïnes van die St. Paulus-kerk in Malakka. Die oorspronklike grafsteen is in 1910 na Kaapstad geneem. Die Suid-Afrikaanse duikboot, die SAS Maria van Riebeeck, is na haar vernoem.

Met die Van Riebeeck-fees van 1952 ter viering van 300 jaar sedert Jan van Riebeeck in die Kaap aangekom het, is ’n standbeeld van Maria langs dié van haar man tussen Heerengracht en Adderleystraat in Kaapstad opgerig. Die beeldhouer, Dirk Wolbers, het geen idee gehad presies hoe Maria gelyk het nie; daarom het hy sy eie vrou as model gebruik. Op 2 Oktober 1954 het prins Bernhard van Nederland die standbeeld onthul, aangesien koningin Juliana geweier het om na Suid-Afrika te reis nadat apartheid ingestel is. Die standbeeld is intussen na die tuine van die Nasionale Kunsmuseum in Kaapstad verskuif.

deur Daantjie Badenhorst